Ramón Loureiro, pregoeiro: «Ferrol amosa a súa alma a través da Semana Santa»

Texto: MARTA CORRAL | Ferrol | Xoves 23 marzo 2023 | 21:20

Ramón Loureiro é escritor, xornalista na delegación ferrolá de La Voz de Galicia e premio Julio Camba, pero por riba de todo isto, Ramón Loureiro é un tipo que sabe dar as grazas. A Xunta de Confrarías e Irmandades encomendoulle dar o pregón desta Semana Santa e así o fará este sábado 25 ás 20:00 horas no teatro Jofre. Unha chamada aos confrades, aos músicos e a todas as xentes que fan posible a semana grande dunha cidade que respira Paixón e á que o fenés lle está profundamente agradecido.

Buscámolo polos cafés da Madalena nos que habita mesmo cando non está alí de corpo presente. Probamos no Derby sen sorte e encamiñámonos cara Bonilla para dar con el ao outro lado dos cristais, lendo a frei Antonio de Guevara. Celebra Loureiro neste tempo seus 25 anos na literatura, pero anticipa que «eu non son practicamente nada». Cita a un Carlos Casares «facéndose eco de Stevenson, diciendo que el era esencialmente un contador de historias. Eu, modestamente, pensei algún tempo que tamén era iso, pero non. Eu son esencialmente un lector. Agora, con 57 e certa perspectiva sobre a miña vida, o único importante que fixen, e non é pouco, foi aprender a ler. Iso definiu a miña vida».

Asegura que non ten nervios, pero recoñécese «conmovido» porque, insiste, «eu non son un pregoeiro ilustre e a xente a min xa me coñece, sempre digo as mesmas cousas ou, polo menos, falo das mesmas cousas, pero síntome conmovido polo afecto, que á miña idade é o único verdadeiramente importante, por iso estou agradecido». Loureiro leva escribindo da Semana Santa ferrolá desde hai máis de trinta anos e no canto de sacar peito, bota man da retranca: «Non digo que eu sexa a persoa que leva escrito máis dela, pero desde logo non son o que leva menos».

«As pequenas cousas son as que nos sobreviven»

Lembra o que lle dixo o fotógrafo documentalista brasileiro Sebastião Salgado para valorar unha ollada que se fai «mirando desde dentro», na que o importante é «ver para comprender». Nesa teima atopamos a Loureiro todos estes anos nas páxinas do xornal, contando aquelas historias dos campaneiros e das tallas desas capelas pequenas da comarca que escapan aos grandes titulares, pero non á fe e á devoción vencellada coas raíces e a propia terra.

«As pequenas cousas, case sempre, son as que nos sobreviven. Nas pequenas cousas reside, polo xeral, a eternidade», conclúe Loureiro cando estimo o seu traballo nesas historias que rescata do esquecemento: «A eternidade non está na palabraría nin nas frases mil veces repetidas, nin nos lugares comúns. Está no que estivo sempre e no que vai estar sempre. Ás veces lles chamamos pequenas cousas a cousas que son verdadeiramente grandes, como o afecto, os sentimentos, a emoción ante unha paisaxe próxima que cada día, pola luz, é diferente. Un obxecto que nos remite á vida dos que xa non están. Esas pequenas cousas son importantes, hai que deterse e miralas porque son as que nos definen como seres humanos».

Consciente de que a súa obra bebe da infancia, das lembranzas de aqueles que habitan no que nós chamamos morte, pregúntolle pola primeira lembranza da Semana Santa ferrolá dese neno de Sillobre que foi e que, dalgún xeito, continúa a ser. «Tiña poucos anos, menos de 6, é un dos primeiros recordos da miña vida e me impresionou profundamente porque era una celebración que se levaba ao espazo público, á rúa, cunha escenografía que impresionaba. Era a música, a luz na noite, ese contraste entre o que se ilumina e o que aparece na escuridade… Estaba cos meus pais e teño a impresión de que foi preto do que hoxe é a Papelera Ferrolana».

«Sempre estaré en débeda con Ferrol»

Fala de Ferrol, da cidade que vía ao outro lado da ría, como un lugar «asombroso, no que sempre era Nadal porque estaba cheo de luces e había moitas cousas que me chamaban a atención e me admiraban. Agora non ten nada que ver porque hai luces en todas partes, aínda que como dicía Torrente: chegou a luz eléctrica a moitos lugares e fuxiu a imaxinación». Falando propiamente do pregón, que este ano estará marcado dalgún xeito tamén polo tempo electoral, Loureiro apela ao consello dos clásicos: «brevidade e concisión».

«O que máis me interesa é dar as grazas. Non só por min, pero creo que é moi importante agradecerlle á xente toda, moita xente, que fai posible que exista a Semana Santa de Ferrol. Eu levo vendo iso de preto hai moitos anos e non só desde o xornalismo», explica o pregoeiro, confesando que «nunca me gustou estar no centro das cousas, gústame estar na periferia e non sacarme en procesión a min mesmo». Neste sentido, Loureiro gusta da «mirada atenta do espectador, que é a do lector. Levo vendo a Semana Santa de Ferrol o tempo suficiente para saber que é un verdadeiro milagre, un milagre irrepetible. Ferrol é unha cidade que amosa a súa alma a través da Semana Santa».

«É certo que ser de Sillobre, da terra de Escandoi, é a miña maneira de estar no mundo. E os meus libros están en débeda con moitas cidades, pero sobre todo coa cidade de Madrid, á que eu lle quero moito tamén. Pero con quen estou en débeda eu desde sempre, e con quen estarei en débeda para sempre, é con Ferrol. Eu a Ferrol débolle todo e, polo tanto, chegados a estas alturas da vida non quero esquecerme de dar as grazas», insiste, falando dos ferroláns como unha xente «extraordinariamente acolledora, que ama os libros, os xornais, a cultura».

Liturxia, lecturas e visita dos templos

Preguntámoslle tamén polas súas procesións máis queridas e Loureiro expresa que «todas as confrarías e irmandades de Ferrol, cada unha co seu carisma, teñen cousas ás que me sinto moi próximo. Todas teñen nos seus templos de cabeceira imaxes polas que sinto unha veneración especial e que están moi preto do meu corazón; pero dito isto, sen entrar en detalles porque lles quero a todas, o que si podería dicir que hai algunhas virxes de Ferrol das que eu son especialmente devoto e tamén que foi extraordinariamente importante que a cidade volvese celebrar o Desencravo. Ademais, é tamén moi importante que aquí se celebre a Resurrección co entusiasmo co que se celebra porque a fe dun cristián se sustenta, sobre todo, na esperanza da resurrección. Isto é importantísimo».

Ramón Loureiro nunca foi de ningunha confraría nin saíu en procesión, pero non o descarta. Iso si, confesa que «a miña celebración persoal da Semana Santa ten moito que ver coa liturxia e coas visitas aos templos, e coa lectura das escrituras», aínda que valora a «declaración pública de fe de quen sae á rúa». Lembra o que falou un día en Compostela co seu arcebispo, Julián Barrio, en relación coa xente que fai o Camiño a Santiago: «El me dicía que todos os camiñantes, ata os que non son crentes, teñen unha pregunta latexando no corazón. E eu creo o mesmo, que toda a xente que vai nas procesións de Ferrol ten unha pregunta latexando, unha inquedanza».

Logo destes máis de trinta anos escribindo de Semana Santa, quédalle algo que contar a Ramón Loureiro? «Eu escribín para contarlle á xente o que eu vía, para prestarlles os meus ollos, pero quizais no futuro podería escribir desde outra perspectiva porque é unha Semana Santa absolutamente poliédrica: está a música, a imaxinería relixiosa, os hábitos cada vez máis fermosos, a cultura das flores… Todo isto é extraordinario e creo que habería que contalo desde a ollada dos que non saen en procesión pero están todo o ano preparándoa. Sempre quedan, probablemente, cousas por contar». Que así sexa, Ramón.

*Todas as imaxes son cedidas por Ramón Loureiro.