MARCOS ABALDE | ‘Ferrol Rebelde’ | Venres 19 maio 2017 | 19:44 Por primeira vez as mulleres tomaron a palabra o domingo 14 de decembro de 1919. En 1918 tomaran as rúas e conseguiran baixar o prezo dos alimentos e facer dimitir os alcaldes de Ferrol e Narón, mais o problema das subsistencias continuaba. Fartas de que os caciques comerciasen coa fame do pobo, as traballadoras ferrolás organizan un mitin no Centro Obreiro da praza das Angustias 4. Segundo a prensa da época, o local estaba ateigado de xente. Falaron sete activistas do Grupo Socialista Feminino, da Alianza Feminina da Graña e da Sociedade de Augadoras. Amalia Vergara manifestou que, se os gobernantes non saben ou non queren ou non poden amañalo, que lle deixen o posto a elas que ...

MARCOS ABALDE | ‘Ferrol Rebelde’ | Sábado 13 maio 2017 | 11:38 Un busto de Carlos Marx presidía a fachada da Casa do Pobo de Vigo. O outro polo do socialismo galego estaba en Ferrol na praza Pablo Iglesias 4, hoxe praza das Angustias 4. O proletariado ferrolán inaugurara ese Centro Obreiro en 1890. Alí, Antonio Bello, vicepresidente da Agrupación Socialista, dará aulas gratuítas aos traballadores. Por aquel local pasará o propio Pablo Iglesias e realizarase o primeiro mitin organizado polas mulleres ferrolás en 1919. Décadas de traballo entusiasta e abnegado incrementan as organizacións operarias adheridas á UXT. En 1933 amplían o Centro Obreiro. O baixo ficará destinado á celebración de asembleas e o primeiro andar será ocupado polas diferentes seccións: Secretaría 1: Federación Comarcal, Federación Local da Edificación e ...

MARCOS ABALDE | ‘Ferrol Rebelde’ | Sábado 6 maio 2017 | 11:50 «Púxenme na cabeza do grupo que estaba obrigando os grises a retirarse, practicamente chegando a primeira fila. Á altura do que hoxe é a entrada do centro de formación profesional Ferrolterra, só tiña por diante a Daniel Niebla, que corría levando debaixo do brazo dereito o seu buzo de traballo envolvido ao estilo de Bazán. Nese momento xa a policía estaba chegando aos autobuses que deixaran poucos metros máis atrás e no mesmo sentido, á esquerda, próximos ao valado. De súpeto, Daniel cae dobrándose sobre si mesmo e queda tendido no chan nunha estraña posición. Por un instante, pensei que tropezara. Ao achegarme e intentar levantalo, vin como desde o centro da súa fronte manaba unha fonte de ...

MARCOS ABALDE | ‘Ferrol coas Irmandades da Fala’ | Venres 28 abril 2017 | 14:15 No Simposio das Irmandades celebrado no Museo do Pobo Galego, o investigador Ermida Meilán deu a coñecer os nomes dos 40 irmandiños asasinados polo fascismo. Velaí a lista de vítimas mortais da comarca de Ferrol: Xaime Quintanilla Martínez, conselleiro primeiro da Irmandade da Fala, médico dos pobres, dramaturgo, presidente de “Toxos e flores” e despois de “Airiños da miña terra”, fundador da editora Céltiga, alcalde republicano de Ferrol, presidente da Asemblea de Concellos de Galiza Pro-Estatuto. Fusilado en San Filipe o 17 de agosto de 1936. Tiña 45 anos. Manuel Morgado González del Valle, administrador da editora Céltiga, concelleiro socialista, director de El Obrero. Fusilado no Cuartel de Artillaría o 14 de agosto de 1936. ...

MARCOS ABALDE | ‘Ferrol coas Irmandades da Fala’ | Venres 21 abril 2017 | 13:41 Xuvia, sábado 9 de marzo de 1918. Numerosos grupos de mulleres fartas de tantos abusos deciden apedrar os establecementos dos acaparadores. Entre elas, as obreiras da fábrica de tecidos. Os comerciantes lucrábanse vendendo o trigo aos países en guerra mentres aquí a poboación sufría a falta de subsistencias e a subida de prezos. Estes caciques non dubidaron en disparar contra as manifestantes. Feren dúas mulleres de bala. Como un regueiro de pólvora, aquel enfrontamento acendeu a indignación por toda a comarca: Ferrol, Caranza, Serantes, Neda, Perlío, Maniños, Limodre, Pontedeume… As mulleres tomaron a iniciativa: Controlaron estradas, asaltaron comercios, desabasteceron mercados, pararon trens. O pobo indefenso volveu ser ametrallado. Houbo dúas persoas mortas en Ferrol e ...

MARCOS ABALDE | ‘Ferrol coas Irmandades da Fala’ | Sábado 15 abril 2017 | 12:16 O mestre García Niebla mostrou unha gran sensibilidade ecolóxica e lingüística para a súa época. Impulsou a Irmandade da Fala de Ferrol e tamén a plantación de centos de árbores pola comarca. Case se podería considerar un precursor da ecolingüística. Como hai especies animais e vexetais en perigo de extinción, tamén hai linguas ameazadas. Cada unha delas posúe un valor intrínseco e porta unha cosmovisión diferente. A ecolingüística procura preservar a diversidade das linguas no mundo. Para garantir a súa sustentabilidade é preciso coidar o seu ecosistema, é dicir, levala aos xornais, aos grupos de música, ás editoras, aos teatros… Ese soño foi o que realizaron as e os irmáns da fala. Hai pouco inaugurouse ...

MARCOS ABALDE | ‘Ferrol coas Irmandades da Fala’ | Venres 7 abril | 18:24 Hai quen cualifica a Carvalho Calero como o pai do reintegracionismo, mais el recusaba este título. Pola contra, considerábase fillo do reintegracionismo e falaba co absoluto rigor que o caracterizaba. Cando o ilustre profesor era un meniño que brincaba por un Ferrol Vello poboado de peixeiras e ingleses, as Irmandades da Fala xa estimaban a lingua de Portugal como un galego modernizado e nacionalizado. Lembremos un artigo do propio Xaime Quintanilla: «Di o meu amigo Taibo que a máis grande autoridade filolóxica para os galegos é o portugués, e é moi certo. Cando teñamos dúbidas en cuestións gramaticais debemos ir recoller as solucións nos poetas e escritores portugueses (…). É unha obriga para os Amigos da ...

REBECA COLLADO | Ferrol | Viernes 24 marzo 2017 | 14:36 La Concejalía de Participación Cidadá de Ferrol impulsa un nuevo proyecto de recuperación de la historia y la autoestima de la ciudad, que en este caso tendrá a los barrios de Esteiro y Caranza como protagonistas. Bajo el nombre «Memoria dun século», este programa intergeneracional tiene como objetivo revalorizar a las persoas mayores como portadoras de un legado importantísimo para preservar la identidad local y al mismo tiempo poner en valor la memoria local viva, según ha explicado el historiador Marcos Abalde durante la presentación de la iniciativa este viernes. Abalde ha señalado que Esteiro histórico «era o barrio obreiro máis antigo de Galicia e se conta entre os mais antigos de toda Europa». Un barrio donde «a conciencia ...

MARCOS ABALDE | ‘Ferrol coas Irmandades da Fala’ | Venres 21 outubro | 11:43 En 1925 Rodolfo Ucha concluíu o monumental edificio do Casino Ferrolán e Bello Piñeiro comezou a decorar a súa Sala de Conversas. En tres etapas, ao longo de máis dunha década, vai completar un conxunto mural considerado a Capela Sistina Galega. Unha creación de cento cinco metros cadrados onde exalta a paisaxe autóctona como un dos trazos do ser auténtico e diferente de Galiza. O pintor do Seixo inundou os casetóns do teito e as paredes da flora galega emblemática: castiñeiro, carballo, piñeiro, toxo e xesta. Engadiu a esta harmoniosa ornamentación: o escudo do Casino, un medallón, dúas representacións de Santo André, unha réplica do lenzo Beiramar, un Nocturno e outro de Doroña. A Sala de ...

MARCOS ABALDE | ‘Ferrol coas Irmandades da Fala’ | Venres 14 outubro | 14:39 A Irmandade da Fala converteuse nunha auténtica escola de activistas. Durante a Segunda República, boa parte dos seus membros vai ocupar un papel protagonista en diferentes partidos políticos. Podemos dicir que a Irmandade da Fala forxou o rexo carácter republicano e galeguista de Ferrol. O 15 de abril de 1917 a Irmandade de Ferrol escolleu unha directiva formada por Xaime Quintanilla, García Niebla, Euxenio Charlón e Cabo Pastor. Despois da Asemblea de Monforte de 1922, a Irmandade tomou un novo pulo e transformouse na delegación da Irmandade Nacionalista Galega. Grazas á Fundación Losada Diéguez coñecemos os nomes e enderezos dos novos responsábeis: Xaime Quintanilla (Dolores 64, 1), Manuel Fernández Barreiro (Dolores 61, 2) e Manuel Morgado ...